MENKUL SATIŞ PROSEDÜRÜ

1- HACİZ TALEBİ

Borçlunun taşınır malvarlıklarının satılabilmesi için öncelikle haciz edilmiş olması gerekmektedir. Borçlunun taşınır malvarlığının haczedilebilmesi için ise öncelikle icra dosyasından haciz kararı alınması gerekir. Taşınmaz ve araç hacizlerinin aksine, borçlunun menkul malvarlıklarının haczedilebilmesi için fiili haciz gerekmektedir. Zira menkullerin araç ya da tapu gibi sistemden sorgu ile tespiti ve dolayısı ile sistem üzerinden kaydına haciz şerhi işlenmesi mümkün değildir. Fiili hacze çıkılacak adres esas dosyasının yargı alanı içerisinde kalıyor ise esas dosyasından, diğer halde bağlı bulunduğu adliyeye yazılacak haciz talimatı neticesinde talimat dosyasından hacze çıkılacaktır.

Esas dosyasından haciz için haciz talep edilmesi ve müdürlük kararı yeterlidir. Talimat dosyasından haciz işlemi uygulanabilmesi için Esas dosyasından ilgili adliyeye nöbetçi icra müdürlüğüne tevzi edilmek üzere haciz talimatı yazılır. Uygulamada adliyelerin yoğunluğu nedeni ile tevzi büroları gelen haciz talimatlarını işleme koymakta ve ilgili icra müdürlüğüne tevzi etmekte gecikmektedir. Ayrıca tevzi edilse dahi tevzi edildiği icra müdürlüğünü ve dosya talimat numarası öğrenilebilmek için uygulamada tevzi bürosuna gitmek gerekebilmektedir. Yine pratikte dosya tevzi edilmiş ve talimat numarası almış ise UYAP üzerinden tüm icra dosyaları sorgulanıp talimat dosyası tespit edilebilir. Şayet tevzi edilmemiş veya UYAP üzerinden gözükmüyor ise tevziden hangi müdürlüğe tevzi edildiği sorulmalı veya tevzi edilmesi sağlanmalıdır. Akabinde tevzi edildiği icra müdürlüğüne gidip dosyaya talimat numarası verilmesi sağlanmalıdır.

Esas dosyası veya talimat dosyası hacze çıkılmaya uygun hale geldiğinde (yukarıda anlatılan işlemler tamamlandığında) icra müdürlüğünden haciz randevusu alınmalı ve haciz, satış harcı yatırılmalıdır. Uygulamada bazen daireler adreslere göre haciz günlerini ayırmakta bazen ise randevu taleplerine göre haciz günlerini belirlemektedirler. Ancak şunu belirtmekte fayda vardır ki; talimat dosyasından talimatın yazdığı tarihten itibaren yaklaşık 1-1.5 ay içinde hacze çıkılmaz ise uygulamada talimat dosyasının bulunduğu icra esas dosyasından talimatın infazında sakınca olmadığına dair talimat yazılmasını istemektedir. Bunun için de esas dosyasına alacaklı veya alacaklı vekilince talep gönderilmelidir.

Haciz işlemine alacaklı vekili isterse katılım sağlayabilir. Ancak bu zorunlu değildir. Zira haciz işlemini icra memuru yapar. Her halükarda müdürlüğü yönlendirebilmek ve hacze çıkılabilmesi için randevu alınmasında ve hacze alacaklı vekilince iştirak edilip edilmeyeceğinin belirtilmesinde fayda vardır.

Haciz günü, o gün haciz işlemi yapılacak dosyalar birden fazla ise toplanır ve sıraya konulur. Genellikle uygulamada gidilecek adreslerin mesafesi ve yol güzergahı haciz sırasını etkileyen bir faktördür. Haciz adreslerine ATGV aracı ile gidilir. Gidilen adres borçlunun adresi değil ise haciz mahallinde borçlunun adresi olup olmadığına ilişkin evrak araştırması yapılır. İstihkak iddiası var ise istihkak prosedürü uygulanır. (İstihkak prosedürü ile ilgili ayrıntılı bilgi için icra takip aşamaları bölümünü ziyaret edebilirsiniz) Haciz işlemine geçilebilmesi için koşullar uygun ise memur haciz işlemine başlar. Alacaklı vekili hacze iştirak etmiş ise memur alacaklı vekilinin taleplerini tutanağa geçirir. Haczedilen menkullerin niteliği, cinsi gibi özellikler belirtilerek haciz tutanağına yazılır. Şayet memur takdir eder ise haciz esnasında haczedilen menkullerin kıymet takdirini de yaparak tutanağa geçirir. Aksi halde bilirkişi aracılığı ile kıymet takdiri yapmak üzere haciz işlemine devam eder. Tutanağa geçirilen tüm menkuller haciz edilmiş sayılır.

2-) MUHAFAZA

Menkuller haciz tutanağına geçirildikten sonra, haciz adresi borçluya ait ise ve alacaklı vekili talep eder ise hacizli menkuller yediemine teslim edilmek üzere fiziken alınır. Haciz adresi 3. bir kişiye ait ise ve yediemin sıfatı ile menkulleri teslim almayı talep eder ise İİK gereğince muhafaza yapılamaz. Taşıma için nakliyecilerle çalışılır. Ancak yerinde haciz denilen prosedür de uygulanabilir. Yani haciz edilen mallar borçluya veya orada bulunan bir kişiye yediemin sıfatı ile bırakılabilir.

3-) 103 DAVETİYESİ

Şayet borçlu haciz esnasında hazır bulunmuyor ise borçluya İİK madde 103 anlamında 103 davetiyesi gönderilir ve 3 gün içerisinde hacze ilişkin bir itirazı var ise bildirmesi istenir. Şayet haciz esnasında borçlu hazır ve tutanakta imzası mevcut ise hacizden haberdar olduğu için 103 davetiyesi tebliğine gerek yoktur.

4-) KIYMET TAKDİRİ

İcra memuru haciz esnasında kıymet takdiri yapmamış ise, icra müdürlüğüne talep ile taşınmazların kıymet takdiri yapılmalıdır. Kıymet takdiri için icra müdürlüğünden bilirkişi eşliğinde hacizli menkullerin bulunduğu yere gidilir, bilirkişi malları yerinde inceler ve rapor tanzim etmek üzere süre talep eder. Daha sonra kıymet takdirinin alacaklıya ve borçluya tebliğ edilmesi ve kıymet takdirine itiraz sürelerinin geçmesi veya bu hususta açılan davanın kesinleşmesi gerekir. Kıymet takdirine itiraz süresi 7 gündür. Şayet kimse kıymet takdirine itiraz etmez ise kıymet takdiri kesinleşir. Kıymet takdirine itiraz edilir ise, icra mahkemesinde açılacak davanın sonucunun beklenmesi gerekmektedir. Davanın kesinleşmesi ile birlikte kıymet takdir raporu da kesinleşir ve satış işlemlerine devam edilebilir. Kıymet takdiri 2 yıl için geçelidir. Rapor tarihinden itibaren 2 yıl içerisinde satış gerçekleştirilmez ise tekrar kıymet takdiri yapılması gerekmektedir.

Kıymet takdirinin memur tarafından yapıldığı durumlarda her ne kadar 103 davetiyesine haciz zaptı ek yapılsa da fikrimce 103 davetiyesine ilişkin tebliğ mazbatasındaki açıklama bölümüne "103 davetiyesi ve kıymet takdirini içerir haciz zaptını içerir" şeklinde ibare eklenmesi faydalı olacaktır.

5-) SATIŞ TALEBİ

Nihayetinde hacizli malların satılması talep edilir ve icra müdürlüğünce istenen satış avansı dosyaya yatırılır. Burada dikkat edilmesi gereken, bu satış talebi gerçek anlamda bir satış talebidir. Diğer yandan haczin devamını sağlamak için kanuni süreler içerisinde periyodik olarak satış talep edilmelidir.

Hacizli malların bulunduğu yer esas dosyasının bulunduğu adli çevrede ise esas dosyadan, değil ise talimat dosyasından hacizli menkullerin satılması için satış günü verilir ve satış ilanı hazırlanır. Yediemine satış gününü bildirir ve satış gününde hacizli malları hazır etmesi gerektiğini ihtar eden yazı tebliğ edilir.

Daha sonra icra müdürlüğünce satış ilanı belirli tiraja sahip gazetelerde yayınlanmak üzere basın ilan kurumuna gönderilir. Alıcı çıkar ise satıştan itibaren 7 gün içerisinde ihalenin feshi davası açılmaz ise paranın paylaştırılması aşamasına geçilir.

Tüm aşamalarla ilgili detaylı bilgilere "MAKALELER" bölümümüzden, süreç içerisinde gerekli taleplere ise "KÜTÜPHANE" bölümümüzden ulaşabilirsiniz.